Voordelen voor het systeem
Netcongestie vermijden
Het vermijden van congestie speelt eigenlijk de centrale rol in alle voordelen die genoemd worden. Dynamische energietarieven hebben immers als doel om zo goed mogelijk de vraag en het aanbod op elkaar af te stemmen. Dit zal congestie op het elektriciteitsnet helpen voorkomen. Alle andere punten zijn subvoordelen die bijdragen aan de grotere doelstelling van een stabiel en kostenefficiënt energienet. Het vermijden van congestie maakt het systeem uiteindelijk veerkrachtiger, kostenefficiënter en beter in staat om flexibel met schommelingen om te gaan.
Visueel kunnen dit als volgt voorstellen:
Door elektrificatie in de industrie, elektrische wagens, warmtepompen, enzovoort, komen we dichter tegen de 'gezonde uitbatingslimiet' van een deel van het net. Zeker in december en januari vormt dit een probleem. Voor 2024-2025 is dit nog geen accuut probleem, maar vanaf 2026 moet hier een antwoord op komen.
Fluvius bekijkt met verschillende spelers hoe ze die pieken kunnen terugdringen. Aangezien bijna iedereen in België een vast of variabel contract heeft, liggen weinig residentiële eindgebruikers wakker van veel te verbruiken op de piekmomenten. Natuurlijk is er het capaciteitstarief die hetzelfde doel voor ogen heeft, maar dynamische energietarieven geven nog een sterkere incentive. Het capaciteitstarief wordt nu als boete gezien, terwijl dynamische tarieven ook perfect een beloning kunnen zijn.
Deze problematiek bij Fluvius (distributienet) is ook waar voor Elia (transmissienet). Elia moet haar infrastructuur ook uitbreiden om aan de stijgende elektriciteitsvraag te kunnen voldoen.
Met andere woorden, als mensen hun verbruik kunnen verschuiven, daarvoor beloond worden op hun energiefactuur en zo de meest populair verbruikspieken kunnen ontlasten, dan kunnen we zo de netcongestie vermijden.
Als hier niet snel genoeg vooruitgang wordt gemaakt, dan zal iedereen dit voelen in zijn/haar energiefactuur. De VREG kondigde aan dat de nettarieven met 31% mogen stijgen in 2025. De twee hoofdredenen zijn zoals hierboven besproken: Elia verhoogt de transmissietarieven omdat ze moeten investeren in stroominfrastructuur voor windparken, het energie-eiland, maar evengoed om de vraag van warmtepompen en elektrische wagens aan te kunnen. De andere reden is de investering in het distributienet (Fluvius) in kader van de energietransitie (exact dezelfde redenen dus).
Efficiëntere benutting van de bestaande capaciteit en infrastructuur
De congestie en de pieken op het net komen natuurlijk niet constant voor. Die pieken zijn er op voorspelbare momenten: 's morgens als iedereen opstaat, doucht en ontbijt, en 's avonds wanneer iedereen thuis komt, begint te koken, wassen en elektrisch opladen. Buiten die piekmomenten heeft het huidige net veel overschot, en dus onbenut vermogen.
Als we met z'n allen wat verbruik van die ochtend- en avondpieken kunnen verschuiven naar de momenten zonder congestie, dan helpen we het hele systeem. Hierdoor worden de pieken minder groot, en wordt meer vermogen tijdens de off-peak momenten benut. Zo kunnen we nog iets langer door met de huidige infrastructuur door die optimaal te benutten.
Verminderen of uitstellen van investeringen door DSO en TSO
Met de elektrificatie waarin we zitten, zullen de koperen leidingen uiteindelijk toch moeten vervangen worden. Maar hoe langer we dit kunnen uitstellen (door te doen wat besproken is in voorgaande punten), hoe beter hierover kan nagedacht worden en dus hoe slimmer en efficiënter de investeringen zullen gebeuren.
Zowel Elia (TSO) als Fluvius (DSO) zitten met eigen specifieke problematieken, waarvoor ze oplossingen bedenken binnen de markten die ze beheren. Vandaar zal er altijd een combinatie van effort nodig zijn van beide partijen om de verdere energietransitie te faciliteren.